اگر مالک یک خودرو باشید، به خوبی می‌دانید که مشکلات فنی می‌تواند تجربه رانندگی شما را ناخوشایند کند. اما زمانی که این مشکلات به طور مستقیم ایمنی خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مسئله بسیار جدی‌تر می‌شود. یکی از این مشکلات، خرابی سیستم بالابر شیشه است.
سیستم بالابر شیشه، چه دستی و چه برقی، نقش مهمی در کنترل ورود و خروج هوا، گرد و غبار و صدا به داخل خودرو ادارد. خرابی این سیستم می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند بسته نشدن کامل شیشه‌ها، ورود آب و گرد و غبار به داخل کابین و حتی مشکلات امنیتی شود. در شرایطی که نیاز به باز و بسته کردن سریع شیشه‌ها وجود دارد، مانند مواقعی که راننده می‌خواهد با فردی بیرون از خودرو صحبت کند یا نیاز به تهویه سریع دارد، عملکرد صحیح بالابر شیشه بسیار مهم است.
به همین دلیل شناخت علل خرابی و روش‌های نگهداری و تعمیر این سیستم، برای هر مالک خودرو ضروری است. در این مقاله با انواع سیستم شیشه بالابر خودرو و نکات مرتبط با آن آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
انواع شیشه بالابر خودرو
۱- شیشه بالابر دستی یکی از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین مکانیزم‌ها برای بالا و پایین بردن شیشه‌های خودرو است که هنوز هم در بسیاری از خودروهای اقتصادی و مدل‌های قدیمی یافت می‌شود. این سیستم شامل یک اهرم دستی است که با چرخاندن آن، چرخ دنده‌ها و سیم‌های فلزی که به شیشه متصل هستند، حرکت می‌کنند.
۲- شیشه بالابر برقی که با فشردن یک دکمه، شیشه به سرعت و بدون زحمت به بالا یا پایین حرکت می‌کند. در شرایط خاص مثل رانندگی با سرعت بالا، ممکن است چرخاندن اهرم دستی تمرکز راننده را به هم بزند و باعث بروز تصادف شود.به همین دلیل، این ویژگی شیشه بالابر برقی در هنگام رانندگی بسیار مفید است.
امروزه در خودروهای مدرن سیستم شیشه بالابر برقی با هدف افزایش ایمنی بیشتر مجهز به سنسورهای ضدِ گیر هستند. این سنسورها تشخیص می‌دهند که شیشه با مانعی برخورد کرده است یا خیر. در صورتی که مانعی تشخیص داده شود، سیستم شیشه بالابر برقی به طور خودکار حرکت شیشه را متوقف می‌کند و شیشه را در جهت مخالف حرکت می‌دهد تا از آسیب دیدن کودکان، حیوانات یا هر شیء دیگری که ممکن است در مسیر حرکت شیشه قرار گرفته باشد، جلوگیری کند.
مکانیزم عملکرد شیشه بالابر خودرو
مکانیزم عملکرد شیشه بالابر، به دو روش است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:
مکانیزم مدل چرخ دنده‌ای (قیچی‌ای)
در این مکانیزم، بوسیله سیستم چرخ دنده (رگلاتور) دو میله متحرک که به شکل حرف X به هم متصل هستند ، حرکت می‌کنند. وقتی شما دکمه بالابر شیشه را فشار می‌دهید ، موتور برقی روشن می‌شود و نیروی محرکه حرکت رگلاتور و چرخ دنده‌ها را تامین می‌کند. حرکت چرخ دنده‌ها باعث می‌شود دو میله‌ای که به شکل X هستند به یکدیگر نزدیک شوند. نزدیک شدن دو میله باعث می‌شود که شیشه به بالا حرکت کند. دور و نزدیک شدن دو میله X شکل، باعث بالا و پایین آمدن شیشه می‌شود.
مکانیزم مدل کابلی
این مکانیزم داخل درب خودرو نصب می‌شود و از چندین بخش مهم تشکیل شده است:
- دکمه بالابر برقی یا دسته شیشه بالابر
- موتور برقی
- قرقره‌های ثابت و متحرک
- کابل (سیم)
- تسمه شیاردار
- براکت نگهدارنده شیشه
در شیشه بالابر برقی زمانی‌که دکمه بالابر شیشه را فشار می‌دهید موتور برقی، نیروی محرک برای حرکت کابل را تامین می‌کند. کابل، از طریق چندین قرقره در داخل یک تسمه شیاردار حرکت می‌کند. این قرقره‌ها شامل قرقره‌های ثابت بالایی و پایینی و یک قرقره متحرک هستند. قرقره‌های ثابت به گونه‌ای نصب شده‌اند، تا کابل در مسیر درست داخل شیار حرکت کند. قرقره متحرک در این مکانیزم برای تغییر جهت حرکت کابل استفاده می‌شود. براکت نگهدارنده شیشه به وسیله کابل روی تسمه شیاردار جابجا می‌شود. زمانی که کابل از میان تسمه شیاردار حرکت می‌کند، شیشه توسط براکت نگهدارنده بالا و پایین می‌رود.
به این نکته توجه داشته باشید که در هر دو مدل شیشه بالابر دستی و برقی، مکانیزم‌ها مشابه هستند. تفاوت اصلی این است که در مدل‌های دستی، نیروی دست شما جایگزین نیروی موتور برقی می‌شود. در نتیجه، کنترل شیشه به صورت دستی انجام می‌شود.
اجزای شیشه بالابر خودرو
- موتور الکتریکی شیشه بالابر: موتور الکتریکی شیشه بالابر، وظیفه تولید نیروی لازم برای حرکت شیشه‌های خودرو را دارد. موتور، جریان الکتریکی را به نیروی چرخشی تبدیل می‌کند. این نیروی چرخشی از طریق مکانیزم‌های مکانیکی (مانند مکانیزم چرخ دنده‌ای یا کابلی) به حرکت خطی تبدیل می‌شود که موجب بالا و پایین رفتن شیشه می‌شود.
- کلید شیشه بالابر: کلید شیشه بالابر به کاربر امکان می‌دهد شیشه را بالا و پایین کند. این کلید روی پنل درب خودرو قرار دارد و با فشردن آن، برق به موتور شیشه بالابر وصل می‌شود.
- رگلاتور(مکانیزم) شیشه بالابر: رگلاتور شیشه بالابر، مکانیزمی است که حرکت چرخشی موتور را به حرکت خطی، برای جابجایی شیشه تبدیل می‌کند. این مکانیزم می‌تواند از نوع کابل‌دار و چرخ‌دنده‌ای باشد.
یونیت کنترل شیشه بالابر: یونیت کنترل شیشه بالابر، بخش الکترونیکی سیستم است. این یونیت قابلیت تشخیص موانع و توقف خودکار، حرکت شیشه را دارد.
دلایل خرابی شیشه بالابر خودرو
شیشه بالابر خودرو ممکن است به دلایل مختلفی خراب شود. در اینجا به برخی از این دلایل و نحوه رفع آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
خرابی موتور شیشه بالابر
موتور شیشه بالابر به مرور زمان و استفاده مکرر دچار استهلاک می‌شود و این امر باعث ضعف در عملکرد یا حتی از کار افتادن کامل موتور می‌شود.در صورت خرابی موتور، باید آن را با یک موتور جدید و مطابق با مشخصات فنی موتور خراب تعویض کنید.
خرابی رگلاتور
بیشترین خرابی رگلاتور در قسمت چرخ دنده‌ها یا کابل‌ها است . این خرابی‌ها می‌تواند باعث گیر کردن یا حرکت نامنظم شیشه شود.برای رفع این مشکل باید چرخ دنده‌ها یا کابل‌ها تعویض شوند.
سوختن فیوز
فیوز، محافظ سیستم برقی شیشه بالابر است. در صورت سوختن فیوز، شیشه بالابر از کار می‌افتد.
برای حل این مشکل فیوز سوخته را با یک فیوز جدید با همان مشخصات فنی تعویض کنید. معمولاً محل قرارگیری فیوز، در دفترچه راهنمای خودرو مشخص شده است.
دکمه شیشه بالابر
استفاده مکرر یا ضربه خوردن می‌تواند باعث خرابی یا شکستگی دکمه شیشه بالابر شود.
برای حل این مشکل ابتدا دکمه را بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را تعویض کنید. گاهی اوقات فقط با تمیز کردن اتصالات داخلی دکمه مشکل حل می‌شود.
قطعی سیم‌کشی
سیم‌کشی‌های داخل درب خودرو ممکن است به دلیل حرکت مداوم درب‌ها، فشارهای مکانیکی یا عوامل محیطی، دچار قطعی یا شل شدن اتصالات شوند. برای حل این مشکل، باید سیم‌کشی‌ها بررسی و در صورت نیاز سیم‌های معیوب تعویض و اتصالات محکم شوند.
کثیف بودن یا شل شدن نوار درزگیر
نوار درزگیر شیشه ممکن است به مرور زمان کثیف یا شل شود که باعث گیر کردن شیشه در مسیر خود شود.برای حل این مشکل ابتدا نوار درزگیر را تمیز کنید و در صورت نیاز، آن را تعویض یا محکم کنید.
جمع بندی
شیشه بالابر خودرو در بهبود امنیت و راحتی راننده و سرنشینان خودرو موثر است. با پیشرفت فناوری، شیشه بالابر برقی به طور گسترده در خودروهای امروزی استفاده می‌شود. توجه به نگهداری منظم و عملکرد صحیح این سیستم می‌تواند از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کرده و طول عمر آن را افزایش دهد.
